Galerija Josip Bepo Benković

Na dan 15. decembra 1966. godine, poslije zatvaranja Umjetničke škole u Herceg Novom, umjetnici i dobronamjerni građani osnivaju galeriju pod okriljem Saveza boraca. Galerija dobija naziv po Josipu Bepu Benkoviću.
Ova godina se uzima kao godina osnivanja galerije koja je praktično počela sa radom organizovanjem I Hercegnovskog zimskog salona februara 1968. godine.

Umjetnički trag i trajanje Josipa-Bepa Benkovića, nasilno je prekinuto na samom početku formiranja njegove umjetničke ličnosti. Poslije završenih studija prava, Bepo U predratnim godinama upisuje Umjetničku akademiju u Beogradu. Od 1941. godine aktivno se uključuje u ilegalni rad. Tako se on pridružuje plejadi umjetnika koji su svoje umjetničke ciljeve i likovne predispozicije zamjenili revolucionarnim idejama, a umjetnost stavili u službu ljudskog i humanog. Nije rijedak slučaj da su upravo ovi umjetnici u kratkim prelazima između pokreta i juriša ostavili dragocjene podatke za uzvišenu dramu, likove boraca i događaja na putu prema slobodi i slobodnom stvaranju i življenju u njoj.

Prema njegovim sačuvanim crtežima možemo zaključiti da je riječ o umjetniku koji je na žalost samo nagovjestio da prerasta granice akademskog poimanja, o umjetniku koji je u mnoštvu likovnih puteva i stranputica izabrao onu koja je bila prethodnica savremenog i modernog jugoslovenskog izraza.

JOSIP BEPO BENKOVIĆ
SLIKAR I ANTIFAŠIST

Ko je bio Josip Bepo Benković?

Josip Bepo Benković rođen je 1906. godine u Zadru. Potom je živio u Makarskoj gdje je završio osnovnu i građansku školu. Poslije smrti oca 1921. godine sa majkom i dvije sestre dolazi u Herceg Novi kod svoga đeda, uglednog novljanina Eduarda Sagera. Nižu gimnaziju je završio u Herceg Novom, a višu u Kotoru 1927/28. godine. Bio je sportista – sedmobojac, plivač i jedan od osnivača hercegnovskog Jadrana.

Po završetku gimnazije prelazi na studije prava u Beograd. Od 1929. godine paralelno pohađa umjetničku školu u klasi profesora Ljuba Ivanovića. Bio je poliglota, govorio je italijanski, ruski, francuski i njemački jezik. Njegova široka kultura i obrazovanje brzo su došli do izražaja. Pisao je kritičke članke za časopise „Stožer“ i „Naša stvarnost“ kao i osvrte na izložbe.

Veoma energičan, studiozan i progresivan, družio se sa poznatim umjetnicima: Đorđem Andrejevićem Kunom, Mirkom Kujačićem, Mošom Pijade, Radojicom Živanovićem sa kojima je osnovao grupu „Život“.

Godine 1938. upoznaje buduću suprugu Radmilu. Već 1940. godine je primljen u KPJ. Poslije aprilskog rata ostaje u Beogradu gdje je aktivno uključen u organizovanje otpora okupatoru. Poslije provale partijske ćelije 1942. godine prelazi u ilegalu, a devet mjeseci nakon toga biva ranjen i uhapšen od strane Specijalne policije Beograda koju je vodio jedan od najvećih zločinaca na ovim prostorima – Dragi Jovanović. Dva mjeseca je mučen, a onda sproveden u logor na Banjici gdje je u noći između 18 i 19. februara 1943. godine strijeljan.

Svojim testamentom Ana Benković, majka Josipa Benkovića, svu svoju pokretnu i nepokretnu imovinu ostavlja Opštinskom udruženju Saveza boraca NOR-a u Herceg Novom.

O stvaralaštvu

Od radova, osim nekoliko slika i njegovog poznatog autoportreta, najviše je sačuvano crteža Josipa Benkovića. Po duhu i interesovanjima, crteži su bliski Benkovićevim slikama i pretežno su rađeni olovkom ili ugljenom, a u manjem broju crvenom kredom ili tušem. Protežu se od ranijih djela, u kojima se tek naslućuje lični izraz, do zrelih ostvarenja, od krokija i skica do kompletnih, detaljnih studija. Među njima ima onih koji su nastali u svrhu vježbe (crteži ruke), raznih portreta i studentskih radova kojima je tema muški/ženski akt. U portretima se ogleda zapažanje ne samo detalja fizionomije, već i duha, karaktera, kao i „hvatanje“ ekspresije lica u nekom trenutku. Neki crteži imaju gotovo karakter žanra (žena koja plače, žena koja se češlja).

Od 1966. godine, kada je osnovana galerija sa imenom Josipa Benkovića, priređene su četiri veće izložbe u njegovu čast u matičnoj galeriji: izložba crteža – studija ovog umjetnika 1985. godine, izložba slika i crteža Josipa – Bepa Benkovića i Ivana Lučeva o tridesetom rođendanu galerije 1996. godine, izložba njegovih radova povodom 40-godišnjice galerije i 100-godišnjice rođenja umjetnika 2006. godine, kada je izdata dopisnica i prigodni poštanski žig i izložba povodom 110. godišnjice rođenja slikara.

Danas se Bepovo ime može naći na tri spomen ploče u Beogradu: u ULUS-ovom paviljonu, u Glavnoj pošti i na mjestu gdje je nekada bila organizacija Botić.